Nabycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części ma ten skutek, że nabywca odpowiada solidarnie za zobowiązania zbywcy.
Zgodnie z art. 55[4] KC nabywca przedsiębiorstwa jest odpowiedzialny solidarnie ze zbywcą za jego zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności.
W orzecznictwie jednoznacznie ocenia się, że norma wyrażona w art. 55[4] KC dotyczy również nabywcy zorganizowanej części przedsiębiorstwa - ZCP również może być uznana za przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55[1] KC.
W tym kontekście ciekawa jest relacja definicji ZCP wskazanej na gruncie przepisów prawa podatkowego z definicją ZCP na gruncie kodeksu cywilnego. Przykładowe wyliczenie składników materialnych i niematerialnych przedsiębiorstwa w art. 55[1] KC wskazuje jednoznacznie, że poza zakresem pojęcia przedsiębiorstwa pozostają zobowiązania i obciążenia związane z jego prowadzeniem. Ustawodawca nawiązał w ten sposób do wąskiego pojmowania majątku obejmującego jedynie aktywa.
Przeniesienie przedsiębiorstwa obejmuje więc jedynie przejście aktywów. Przejęcie zobowiązań i innych obciążeń związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa wymaga zachowania rygorów wymaganych przez ustawę dla zmiany stron stosunku zobowiązaniowego (art. 519 i n. KC).
Konsekwencja nieobjęcia zobowiązań pojęciem przedsiębiorstwa, jest wprowadzenie w interesie wierzycieli zasady solidarnej odpowiedzialności za zobowiązania przedsiębiorstwa jego nabywcy wraz ze zbywcą (art. 55[4] KC).
Jednocześnie zgodnie z art. 376 § 1 kc jeżeli jeden z dłużników solidarnych spełnił świadczenie, a z treści stosunku prawnego łączącego strony nie wynika nic innego, dłużnik, który świadczenie spełnił, może żądać od współdłużnika zwrotu zwróconego świadczenia w częściach równych.
Podsumowując, teoretycznie na gruncie prawa cywilnego nie dochodzi do przejścia zobowiązań na podstawie umowy zbycia ZCP. Jednakże w umowie tej wskazane są zobowiązania, które przechodzą, jak również ich wysokość. W przypadku zatem gdyby to zbywca został przez wierzyciela zmuszony do spełnienia zobowiązania, które zostało wskazane w spisie majątku jako przypisane do ZCP, to wówczas będzie miał prawo do żądania zwrotu spełnionego świadczenia w całości. Gdyby zaś chodziło o zobowiązanie, które było związane z ZCP, lecz nie zostało ujęte w majątku przypisanego do ZCP, a nabywca ZCP nie zachował należytej staranności, to wówczas strona, która spełniła świadczenie będzie mogła żądać od współdłużnika zwrotu spełnionego świadczenia w częściach równych.
Powyższe uwagi nie odnoszą się jednak do transakcji podziału przez wydzielenie, które za swój przedmiot mają ZCP. Charakterystyką tych transakcji jest to, że spółki przejmujące lub spółki nowo zawiązane powstałe w związku z podziałem wstępują z dniem wydzielenia w prawa i obowiązki spółki dzielonej, określone w planie podziału (art. 531 §1 KSH). Jest to tzw. sukcesja uniwersalna, porównywana do sukcesji mającej miejsce w przypadku przyjęcia spadku przez spadkobierców. Za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej pozostałe spółki, na które został przeniesiony majątek spółki dzielonej, odpowiadają solidarnie przez trzy lata od dnia ogłoszenia o podziale . Odpowiedzialność ta jest ograniczona do wartości aktywów netto przyznanych każdej spółce w planie podziału. Jednocześnie za zobowiązania spółki dzielonej, nieprzypisane w planie podziału spółkom przejmującym lub spółkom nowo zawiązanym, spółki te odpowiadają solidarnie.
Odpowiednikiem art. 55[4] KC na gruncie prawa podatkowego jest art. 112 § 1 o.p. Zgodnie z tym przepisem nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, chyba że przy zachowaniu należytej staranności nie mógł wiedzieć o tych zaległościach.
Jeżeli chcesz się dowiedzieć więcej na temat ZCP - zachęcam do kontaktu
===========================
