Spółki, które przeznaczają zysk na kapitał zapasowy mogą naliczyć sobie dodatkowe koszty (tzw. hipotetyczne odsetki). Tak samo mogą postąpić, jeżeli wspólnicy dokonywali dopłat do kapitału. Dodatkowe koszty = niższy podatek. Jak obliczyć tę kwotę, jakie są warunki i czy można to stosować również do spółek komandytowych. Odpowiedzi - we wpisie.
Prawodawca ma różne narzędzia do kształtowania polityki fiskalnej. Polski zaś koniecznie chciał zawalczyć ze zjawiskiem cienkiej kapitalizacji. Cienka kapitalizacja to dofinansowywanie spółek tzw. finansowaniem dłużnym (np. pożyczką) zamiast np. wyposażaniem ich w kapitał w odpowiedniej wysokości (np. podwyższeniem kapitału zakładowego).
Walka ustawodawcy polegała na zakazach, gdy ograniczano spółkom możliwość zaliczania do kosztów uzyskania przychodu nadwyżki kosztów finansowania dłużnego, udzielonego przez podmioty powiązane.
Ale od 2019 roku postanowiono również dać przedsiębiorcom marchewkę: prawo do dodatkowego odliczenia odsetek hipotetycznych.
W zamyśle miało to działać w ten sposób, aby wynagradzać firmy, w których zamiast np. wypłacać dywidendę przeznacza się zysk do reinwestowania na poziomie spółki. Działało to jako kontra do sytuacji, w której wspólnicy wypłacali zyski sobie a następnie pożyczali te środki spółce. W takim procederze spółka mogła sobie naliczać koszty od odsetek z tej pożyczki i pomniejszać tym samym podstawę podatku. Odsetki hipotetyczne miały zrównywać obie sytuację i przekonać wspólników do pozostawienia zysku w spółce (lub w przypadku konieczności dofinansowania firmy – dokonanie tego w formie dopłaty, a nie pożyczki).
Problem w tym, że marchewką była bardzo niewielka i wiązała się z bardzo małymi korzyściami. Marchewka została zakopana w ziemi.
Galopująca inflacja, tak szkodliwa wszędzie indziej, uatrakcyjniła jednak owo rozwiązanie. Stało się tak, gdyż jednym ze składników potrzebnych do obliczenia hipotetycznych odsetek jest stopa referencyjna Narodowego Banku Polskiego.
Od końca 2020 roku do końca 2022, w ciągu dwóch lat, urosła ona z 0,1% do 6,75%.
Jak zatem oblicza się odsetki hipotetyczne? Konieczne jest przemnożenie kwoty zysku przeznaczonej na kapitał zapasowy (lub rezerwowy lub kwoty dopłaty) z wysokością stopy referencyjnej powiększonej o 1 punkt procentowy (czyli obecnie 7,75%).
Na konkretnych liczbach: gdyby spółka co roku od 2018 roku przeznaczała 1 mln zł na kapitał zapasowy, to miała by 423 000,00 zł dodatkowych kosztów uzyskania przychodu, zaś kwota jej korzyści (zakładając 19% CIT) wynosiłaby 80 370,00 zł.
Zwyczajowo zostało wprowadzonych kilka obostrzeń i zasad do powyższej reguły.
Na początek warto zaznaczyć, że można korygować swoje deklaracje zgodnie z terminami przedawnienia. Zatem jeżeli nie naliczałeś odsetek hipotetycznych dotychczas, to jeszcze nic straconego.
Dodatkowo, zgodnie z art. 15cb ust. 3 ustawy o CIT odliczenie hipotetycznych odsetek przysługuje zarówno w roku wniesienia dopłaty lub podwyższenia kapitału (zapasowego lub rezerwowego), jak i w 2 kolejnych latach podatkowych.
Jest to oczywiście regulacja dobra (w końcu z jednej czynności można dokonać trzykrotnego odliczenia), ale jednocześnie pytanie, czy wystarczająco dobra – z pożyczki odliczeń dokonuje się tak długo jak płacone są odsetki.
Odliczenie nie może przekroczyć limitu 250.000 zł w roku podatkowym. Mowa zatem o maksymalnie kwocie 47.500 zł korzyści finansowej dla spółki w danym roku. Rekordziści mogli zatem naliczyć sobie dotychczas 1 250 000,00 zł dodatkowych kosztów i zyskać 237 500,00 zł.
I wreszcie: dodatkowy warunek to taki, że zarówno zwrot dopłaty, jak i podział i wypłata zysku nie nastąpią wcześniej niż po upływie trzech lat od końca roku podatkowego, za który naliczono te odsetki hipotetyczne. W przeciwnym wypadku naliczyć trzeba... hipotetyczne przychody.
Warto też pamiętać, że nie stosuje się odliczenia do dopłat i zysków przeznaczonych na pokrycie straty bilansowej.
Zgodnie z ustawą, aby móc skorzystać z odliczenia, dopłaty czy przeznaczenie zysków musi być dokonane z uzasadnionych ekonomicznie przyczyn. Trudno jednak wyobrazić sobie sytuację, w której podmiot decyduje się na ich przeprowadzenie głównie w celu uznania kwoty odsetek hipotetycznych za koszt uzyskania przychodów.
Obecna formuła obliczania odsetek hipotetycznych jest regulacją, które w praktyce nie wpływa na zasady prowadzenia biznesu przez wspólników - korzyści są stosunkowo niewielkie. Jednocześnie, jeżeli wspólnicy niezależnie i tak podjęli w przeszłości czy przyszłości decyzję o przeznaczaniu zysków na kapitał zapasowy lub o dokonaniu dopłat to warto sięgnąć po to rozwiązanie i skorzystać z uprawnienia.
Objęcie spółek komandytowych i niektórych spółek jawnych reżimem CIT skutkowało też pojawieniem się pytań odnośnie możliwości naliczania tych nieistniejących odsetek również w tych spółkach.
Słownictwo stosowane w przepisie 15cb ustawy o CIT było pierwotnie użyte typowo do spółek kapitałowych (w szczególności w zakresie dopłat).
Są też ograniczenia związane z przekształcaniem w spółki nie będące osobami prawnymi. Zgodnie z ust. 9 tego artykułu gdy spółka, zostanie przekształcona w spółkę niebędącą osobą prawną przed upływem wspomnianych wyżej trzech lat ustala się dodatkowy (hipotetyczny) przychód niwelujący dokonane odliczenia (podobnie w przypadku innych wskazanych reorganizacji).
Mimo wszystko jest jednak możliwe naliczanie tych odsetek hipotetycznych w spółkach komandytowych i jawnych. Tak przynajmniej potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 25.5.2021 r. (0111-KDIB1-1.4010.145.2021.1.BS). Istotne jednak, że może to dotyczyć dopłat i zachowanych zysków osiągniętych tylko w czasie, gdy spółka była CIT-owcem.
„Zatem wskazana w art. 15cb możliwość ujęcia w kosztach podatkowych określonej wielkości zysku przekazanego na kapitał zapasowy dotyczy wyłącznie zysku wypracowanego przez Wnioskodawcę w okresie kiedy będzie funkcjonował już jako podatnik podatku dochodowego od osób prawnych. Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż skoro niepodzielony zysk powstał przed uzyskaniem przez Spółkę komandytową statusu podatnika podatku dochodowego od osób prawnych, czyli wypracowany został w okresie kiedy Wnioskodawca funkcjonował jeszcze w formie spółki komandytowej, która była transparentna podatkowo, a więc nie była podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, to nie może w stosunku do tego zysku znaleźć zastosowanie przepis art. 15cb updop.”
===========================
