15 września 2023 roku weszły w życie istotne zmiany dotyczące połączeń transgranicznych spółek. W artykule omówimy szczegóły nowych przepisów regulujących połączenia transgraniczne w Polsce.
Nowe przepisy dotyczące połączeń transgranicznych wynikają z implementacji unijnego pakietu prawa spółek, a w szczególności dyrektywy 2019/2121 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 listopada 2019 r. zmieniającej dyrektywę (UE) 2017/1132 w odniesieniu do transgranicznego przekształcania, łączenia i podziału spółek. Celem tych zmian jest harmonizacja przepisów dotyczących połączeń transgranicznych w państwach członkowskich Unii Europejskiej, co ma ułatwić działalność przedsiębiorcom i zwiększyć bezpieczeństwo prawne w przypadku takich operacji.
Pierwszym elementem procesu połączenia transgranicznych jest określenie prawa właściwego. To na tej podstawie determinowane będzie jakie dokumenty musi skompletować spółka i z jakimi zagadnieniami przyjdzie jej się mierzyć.
Kwestię ustalania prawa właściwego należy podzielić na dwa okresy – przed uzyskaniem zaświadczenia o zgodności połączenia transgranicznego z prawem krajowym oraz po tym czasie.
Do czasu otrzymania zaświadczenia o zgodności połączenia transgranicznego z prawem krajowym, połączenie to podlega prawu państwa, w którym znajduje się siedziba każdej z łączących się spółek.
Po otrzymaniu zaświadczenia, połączenie podlega prawu państwa, w którym znajduje się siedziba spółki przejmującej lub nowo zawiązanej. To istotne, ponieważ prawo różnych państw może mieć różne wymagania i przepisy dotyczące połączeń transgranicznych.
Następnie należy przygotować plan połączenia. Jest on uzgadniany przez wszystkie spółki biorące udział w połączeniu.
Plan połączenia transgranicznego to kluczowy dokument regulujący cały proces. Obejmuje on wiele szczegółów, takich jak cena odkupu udziałów lub akcji, stosunek wymiany innych papierów wartościowych, prawa wspólników i inne warunki dotyczące przyznania udziałów lub akcji w spółce przejmującej lub nowo zawiązanej. Plan musi również uwzględniać kwestie związane z udziałem pracowników w nowej strukturze, wpływem połączenia na zatrudnienie oraz wiele innych istotnych aspektów.
Kolejnym istotnym elementem jest opinia biegłego, który ocenia, czy cena odkupu i stosunek wymiany udziałów lub akcji są właściwie ustalone. Biegły analizuje także metody używane do określenia tych cen i stosunku wymiany oraz ocenia, czy są one adekwatne. Opinia biegłego ma kluczowe znaczenie dla oceny legalności i uczciwości połączenia transgranicznego.
W określonych wypadkach połączenie transgraniczne nie wymaga uzyskania opinii biegłego, dzięki czemu cały proces jest tańszy i szybszy. Tak jest w przypadku spółki jednoosobowej oraz w przypadku, gdy wszyscy wspólnicy łączących się spółek wyrazili zgodę na odstąpienie od wymogu badania planu połączenia transgranicznego przez biegłego i sporządzenia przez niego opinii.
Zarząd spółki sporządza sprawozdanie dla wspólników i pracowników wyjaśniające podstawy prawne i uzasadniające ekonomiczne aspekty połączenia transgranicznego, w tym wyjaśniające skutki tego połączenia dla pracowników oraz dla przyszłej działalności spółki.
Sprawozdanie zawiera część przeznaczoną dla wspólników oraz część przeznaczoną dla pracowników. Spółka może zdecydować o sporządzeniu dwóch oddzielnych sprawozdań, odpowiednio dla wspólników oraz dla pracowników.
Wierzyciele, obawiając się utraty swoich roszczeń w wyniku połączenia, mają prawo żądać zabezpieczenia tych roszczeń. Sąd rejestrowy rozpatruje te żądania i podejmuje decyzje w tej sprawie. To istotne zabezpieczenie dla wierzycieli, które zapewnia, że ich prawa nie zostaną naruszone w wyniku połączenia.
Wierzyciel spółki krajowej może w terminie miesiąca od dnia ujawnienia lub udostępnienia planu połączenia transgranicznego żądać zabezpieczenia swoich roszczeń, które nie stały się wymagalne w chwili ujawnienia lub udostępnienia tego planu, jeżeli uprawdopodobni, że ich zaspokojenie jest zagrożone przez połączenie.
W razie sporu co do zabezpieczenia roszczenia, na wniosek wierzyciela, złożony w terminie trzech miesięcy od dnia ujawnienia lub udostępnienia planu połączenia transgranicznego.
Nowe przepisy wprowadzają także dodatkową ochronę dla wspólników, którzy nie zgadzają się na połączenie. Jeśli wspólnik nie wyraża zgody na połączenie, może żądać odkupu swoich udziałów lub akcji. Cena odkupu musi być uczciwa i odzwierciedlać rzeczywistą wartość udziałów lub akcji na rynku. To daje wspólnikom pewność, że ich prawa zostaną odpowiednio chronione w przypadku, gdy nie zgadzają się na połączenie.
W przedostatnim etapie procesu połączenia transgranicznego zarząd spółki musi złożyć wniosek o wydanie zaświadczenia o zgodności z prawem polskim połączenia. Sąd rejestrowy przeprowadza weryfikację i wydaje to zaświadczenie, co jest ostatnim krokiem w procesie połączenia.
W ramach tego procesu konieczne jest też złożenie wniosku o wydanie opinii przez Szefa Krajowej Administracji Skarbowej.
Szef KAS dokonuje oceny, czy nie istnieje uzasadnione przypuszczenie, że dokonanie transgranicznego połączenia może stanowić czynność związaną z unikaniem opodatkowania.
Po uzyskaniu zaświadczeń dla wszystkich spółek uczestniczących w połączeniu transgranicznym otwiera się możliwość do złożenia wniosku o rejestracje tego połączenia.
Połączenia transgraniczne po 15 września 2023 roku są regulowane przez nowe przepisy, które mają na celu ułatwienie i zwiększenie bezpieczeństwa prawnych takich operacji. Rozpoczęcie takiego procesu wymaga starannego przygotowania planu połączenia, uwzględnienia prawa właściwego, opinii biegłego, a także odpowiedniego zawiadomienia wspólników i zabezpieczenia roszczeń wierzycieli. To proces wymagający dokładności i ścisłego przestrzegania przepisów, ale może przynieść wiele korzyści przedsiębiorstwom planującym połączenie transgraniczne.
===========================
